شنوایی، یکی از حواس پنج‌گانه‌ای است که ما را به دنیای صداها متصل می‌کند و نقش کلیدی در ارتباطات، یادگیری و تجربه زندگی روزمره دارد. سیستم شنوایی، سازوکاری پیچیده و دقیق است که از گوش خارجی آغاز شده و تا مغز ادامه می‌یابد. صداها ابتدا توسط گوش خارجی جمع‌آوری شده و به کانال گوش منتقل می‌شوند، سپس پرده گوش با ارتعاش خود این امواج صوتی را به استخوانچه‌های ریز میانی منتقل می‌کند.

 

در نهایت، امواج به حلزون گوش می‌رسند و با تبدیل شدن به سیگنال‌های الکتریکی، توسط عصب شنوایی به مغز فرستاده می‌شوند تا درک و تفسیر شوند. این فرآیند نه‌تنها به ما امکان شنیدن صداهای اطراف را می‌دهد، بلکه به حفظ تعادل و هماهنگی حرکتی نیز کمک می‌کند.

نحوه کار کردن سیستم شنوایی چگونه است؟ 

گوش يك عضو پيچيده و حساس است كه قسمت اعظم ساختمان آن در داخل سر قرار دارد . در اين قسمت مختصراً بخش هاي مربوط به سيستم شنوايي را بررسي مي كنيم .گوش را به سه بخش كلي تقسيم مي كنند .

1- گوش خارجي Outer Ear

 2- گوش مياني  Middle Ear

 3- گوش داخلي  Inner Ear

كه هر بخش وظايف خاصي را به عهده دارد .

 

گوش خارجی 

گوش خارجی از لاله گوش و مجرای گوش تشکیل شده است. مجرای گوش (مجرای شنوایی ) تقریبا به طول ۲٫۵ سانتی متر است . و انتهای داخلی ان به یک پرده ظریف  و نازک و قابل انعطـاف به نام پرده صـــماخ منتهی می شود. این پرده مجرای گوش را کاملا می پوشاند و گوش خارجی را از حفره گوش میانی مجزا می سازد.

 

محل و وضعیت این پرده به گونه ای است که گوش را از ضایغاتی که در اثر وزش هوا به طرف داخل سر وارد می شود، محافظت نموده وهمچنین کمک می کند تا درجه سرما وگرما ورطوبت نزدیک صماخ عمدتا ثابت باقی بماند. این امر برای نگهداری حالت ارتجاعی پرده صماخ بسیار اهمیت دارد.

پیشنهاد مطالعه : تکان خوردن مایع گوش

 

گوش میانی

گوش میانی از حفره پر از هوای بسیار کوچکی که در پشت طبل گوش (پرده صماخ ) است تشکیل یافته است.  شامل سه استخوان کوچک  یا غضروف می باشد.  این استخوانها به نام استخوان چکشی، استخوان سندانی واستخوان رکابی می باشد که در وسط حفره گوش میانی از پرده صماخ تادریچه بیضی به طور معلق قرار دارند.

پرده کوچک دیگری در دیوار استخوانی بین گوش میانی و گوش درونی قرار دارد. استخوان چکشی در تماس دائم با پرده صماخ است. یک سر استخوان سندانی نیز به استخوان پکشی متصل است و انتهای دیگر ان به استخوان رکابی وصل می باشد. قسمت بشقاب مانند استخوان رکابی کاملا اندازه دریچه بیضی ودر مقابل آن قرار گرفته است.

 

شیپور استاش

هوای درون حفره گوش میانی به وسیله شیپور استاش متعادل می گردد. این مجرای باریک ، که ازگوش میانی شروع شده ، به فضای پشت بینی به نام حلق وارد می شود. شیپور استاش به صورت عادی بسته است ولیکن هنگامی که ما چیزی راببلعیم یا دربینی خود بدمیم ، باز می شود.  شیپور استاش جریان هوا را وارد گوش می سازد و بدین طریق تعادل هوای مطلوب را برای حفره گوش میانی تامین می کند. هرکدام از ما درگوش خود یک شیپور استاش داریم.

(علل کم شنوایی)

 

گوش داخلی 

ارتباط بین گوش میانی و گوش داخلی از طریق تماس بین استخوان رکابی ودریچه بیضی صورت می گیرد. گوش میانی ،خود از مجاری پیچیده ای تشکیل یافته که پر از مایع است.  بخشی از ان به نام حلزون گوش  به حس شنوایی ما مربوط می شود وبخش مجاری نیم دایره و اوتریکول حس تعادل ما می باشد .  حلزون گوش درست در پشت حفره گوش میانی قرار دارد وبه شکل صدف یک حلزون است.

 

دریچه بیضی در دیواره خارجی پوشش استخوانی گوش داخلی جای دارد، در دیوار مشترک بین گوش میانی و گوش درونی . حلزون گوش شامل رشته های عصبی بسیار حساسی است که به نظر می رسد هرکدام در مقابل ارتفاع صوتی بخصوصی حساسند. چنین تصور شده است که رشته های عصبی که به ارتفاع صوتی بلندتری حساسند به طرف انتهای خارجی ساختمان صدف حلزون ، نزدیک دریچه بیضی قرار دارند در حالی که ان رشته های عصبی که به ارتفاع صوتی کوتاهتری حساسند، در قسمت درونی تر مارپیچ حلزونی قراردارند.

 

همه رشته های عصبی در حالی که از حلزون گوش خارج می شوند بهم پیوسته ویک دسته عصب شنوایی را تشکیل می دهند که اطلاعات را به مغز منتقل می کند. تصور می رود که اعصاب شنوایی ۳۰۰۰۰ رشته عصبی را در بر می گیرد.

 

جمع بندی

سیستم شنوایی، نمونه‌ای بارز از هماهنگی و پیچیدگی در بدن انسان است؛ یک شبکه هوشمند که صداها را از محیط پیرامون دریافت کرده، پردازش می‌کند و معنای آن‌ها را به ما منتقل می‌نماید. هر بخش از این سیستم، از گوش خارجی تا مغز، نقش خاص و مهمی در تجربه شنوایی دارد و کوچک‌ترین اختلال در هر مرحله می‌تواند کیفیت شنیدن را تحت تأثیر قرار دهد.

 

درک دقیق نحوه عملکرد این سیستم نه‌تنها اهمیت حفظ سلامت شنوایی را روشن می‌سازد، بلکه زمینه‌ای برای پیشرفت تکنولوژی‌های کمکی مانند سمعک و دستگاه‌های بهبود شنوایی فراهم می‌آورد.

 

سوالات متداول درباره نحوه کار کردن سیستم شنوایی

 سیستم شنوایی چگونه صداها را دریافت و پردازش می‌کند؟

سیستم شنوایی صداها را ابتدا توسط گوش خارجی جمع‌آوری کرده و به پرده صماخ منتقل می‌کند. پرده صماخ ارتعاشات صوتی را به استخوانچه‌های گوش میانی منتقل می‌کند و در نهایت حلزون گوش این امواج را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل کرده و از طریق عصب شنوایی به مغز می‌فرستد تا درک و تفسیر شوند.

---

گوش خارجی چه وظایفی دارد؟

گوش خارجی شامل لاله گوش و مجرای شنوایی است. وظایف اصلی آن جمع‌آوری صدا، محافظت از گوش میانی در برابر گرد و غبار و حفظ درجه حرارت و رطوبت مناسب پرده صماخ است.

---

 پرده صماخ چه نقشی در شنوایی دارد؟

پرده صماخ یک غشای نازک و قابل ارتجاع است که امواج صوتی را دریافت و به ارتعاش درمی‌آورد و ارتعاشات را به استخوانچه‌های گوش میانی منتقل می‌کند.

---

گوش میانی از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟

گوش میانی شامل حفره‌ای پر از هوا و سه استخوان کوچک به نام‌های چکشی، سندانی و رکابی است. این استخوان‌ها ارتعاشات پرده صماخ را به گوش داخلی منتقل می‌کنند.

---

 شیپور استاش چه نقشی دارد؟

شیپور استاش هوای گوش میانی را متعادل می‌کند و با باز و بسته شدن هنگام بلع یا دمیدن در بینی، فشار هوا را تنظیم می‌کند تا پرده صماخ به درستی کار کند.

---

 گوش داخلی چه بخش‌هایی دارد و وظایف آن‌ها چیست؟

گوش داخلی شامل حلزون و مجاری نیم‌دایره‌ای است. حلزون گوش مسئول حس شنوایی و مجاری نیم‌دایره و اوتریکول مسئول حفظ تعادل و هماهنگی حرکتی بدن هستند.

---

رشته‌های عصبی در حلزون گوش چه نقشی دارند؟

رشته‌های عصبی در حلزون گوش هرکدام نسبت به فرکانس خاصی حساس هستند و ارتعاشات صوتی را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل کرده و به مغز منتقل می‌کنند.

---

 چرا هرگونه آسیب به گوش می‌تواند شنوایی را تحت تأثیر قرار دهد؟

زیرا سیستم شنوایی یک زنجیره هماهنگ است؛ آسیب به هر بخش، از گوش خارجی تا مغز، می‌تواند پردازش و درک صداها را مختل کند و کیفیت شنیدن کاهش یابد.

---

تعداد رشته‌های عصبی در عصب شنوایی چقدر است؟

عصب شنوایی حدود ۳۰ هزار رشته عصبی دارد که اطلاعات صوتی حلزون را جمع‌آوری و به مغز منتقل می‌کنند.

---

 درک نحوه عملکرد سیستم شنوایی چه مزایایی دارد؟

درک عملکرد سیستم شنوایی به حفظ سلامت گوش کمک می‌کند، خطر کم‌شنوایی را کاهش می‌دهد و زمینه بهبود تکنولوژی‌های کمک شنوایی مانند سمعک و دستگاه‌های تقویت شنوایی را فراهم می‌کند.