اثر زردی خون نوزادان بر كم شنوايي 

زردی از تخریب بخشی از گلبول های قرمز در نوزادی به وجود می آید و ضایعات باقیمانده از گلبول های قرمز به بیلی روبین که عامل ایجاد کننده زردی در نوزادان به شمار میرود تبدیل می شود.

زردی اولین اثرش را روی چشم ها می گذارد و سفیدی چشم ها به زردی می گراید پس از چشم ها روی گونه ها،سپس صورت  خودش را نشان میدهد .

با بالا رفتن درجه ی بیلی روبین در بدن،زردی در سینه ،پشت و شکم نوزاد بروز میکند.

پس از آن انتظار این است که دست ها و پاها درگیر زردی شوند ،اما چون میزان گردش خون در این قسمت ها کمتر است احتمال بروز زردی در آنها هم کمتر است،بهترین راه تشخیص زردی آزمایش خون و اندازه گیری میزان بیلی روبین نوزاد است.

بررسی ها نشان میدهد حدود ۶۰% از نوزادان رسیده و ۸۰%از نوزادان نارس دچار درصدی از زردی هستند.

چه ارزیابی هایی برای نوزادان مبتلا به زردی لازم است؟

تعیین میزان زردی خون صرفا بر اساس میزان بیلی روبین انجام نمی شود. نوزاد باید از نظر وزن، تغذیه، نارس بودن و… نیز ارزیابی شود. نوزادان پرخطر ریسک بالاتری برای ابتلا به زردی دارند و دانستن این موارد می تواند به تشخیص زودهنگام بیماری کمک کند.
مطالعات نشان می دهند که پلاک های بیلی روبین بیشتر در قسمت های میانی مغز رسوب می کنند. از آنجا که تمام اعصاب دوازده گانه مغزی از این ناحیه عبور می کنند، زردی می تواند بر تمام حس ها اثر بگذارد.
در نتیجه ممکن است نوزاد علائمی مانند کم شنوایی، عدم تعادل، اختلال بلع، اختلالات حرکتی و … را نشان دهد. بنابراین یک ارزیابی کلی توسط تیم پزشکی برای این کودکان ضروری می باشد.

متخصصان معتقدند زردی که به راحتی قابل درمان شدن است در صورتی که به موقع درمان نشود می تواند  مشکلات مغزی جدی ای را برای نوزادان ایجاد کند. 

تقریبا بچه ای نیست که با زردی به دنیا بیاید چون تا زمان تولد نوزاد جفت کار کبد را انجام میدهد و زردی را دفع میکند .

بیشتر بیشتر بچه ها یکی دو روز پس از تولد زردی خون خود را نشان می دهند. 

پس از سه چهار روز میزان زردی بالا میرود و در روز هفتم با هشتم تولد درجه زردی به اوج خود می رسد.

پیشنهاد مطالعه :سمعک مخصوص کودکان

  

عوامل خطر ساز

وزن کم نوزاد در زمان تولد،جنس پسر،گنوزاد مادر دیابتی،سابقه ی زردی در نوزاد اول،عدم تطابق گروه خونی مادر و نوزاد ،تغذیه ی کافی نوزاد بخصوص در روز های اول زایمان به روش سزارین همگی از عواملی هستند که میتوانند خطر بروز زردی در نوزاد را بیشتر کنند.

حد خطر ناک بودن زردی در نوزاد بستگی به سن ،وزن ،نارس یا به موقع به دنیا آمدن او دارد .

به طور مثال اگر نوزادی با وزن سه و نیم یا چهار کیلو گرم و پس از ۹ ماه به دنیا آمده باشد و میزان بیلی روبینش هم ۱۲ باشد ،

این میزان بیلی روبین برای این نوزاد سالم طبیعی است و مشکلی ایجاد نمیکندو بیلی روبین ایجاد شده نیز از طریق کبد دفع میشود.

حالا اگر نوزادی با وزن دو کیلو گرم به دنیا بیاید و در واقع نارس باشد ،

در صورتی که میزان بیلی روبین ۱۲،۱۳،۱۴ باشد برای این بچه خطر ناک است و باید تحت درمان قرار بگیرد ،

این در حالی است که همین میزان بیلی روبین همان طور که گفته شد برای کودک سالمی که با وزن طبیعی و پس از دوزه کامل بارداری به دنیا آمده است مشکلی ایجاد نمیکند

حالا اگر میزان بیلی روبین نوزاد بین ۱۷ تا ۲۰ باشد این از نظر ما خطر ناک است چون احتمال رسوب در مغز وجود دارد و با رسوب بیلی روبین ،

نوزاد دچار عقب ماندگی ذهنی میشود. نوزادانی که بیلی روبین بالایی دارند باید زیر نظر متخصص باشند و زود به زود مورد بررسی قرار بگیرند.

البته احتمال اینکه زردی نوزاد بالای عدد ۲۰ شود بسیار کم است و از هر ۱۰۰ کودکی که به دنیا می آید ۴ تا ۵ کودک با بیلی روبین ۲۰ درگیر شوند .

در مورد کودکانی که میزان بیلی روبین آنها از حد مجاز بالاتر باشد با تشخیص پزشک معالج تعویض خون صورت میگیرد چون تعویض خون عارضه خاصی برای نوزاد در پی ندارد اما انجام ندادن آن عوارض جبران ناپذیری مانند عقب ماندگی ذهنی یا کاهش شنوایی یا سایر عوارض عصبی را احتمالا به دنبال خواهد داشت

برخی دیگر از علائم زردی عبارتند از

• ممکن است اعصاب زوج 9 و 10 مغزی درگیر شوند که در نتیجه آن، گفتار مختل می شود.
• اختلالات بینایی.
• مشکلات حرکتی در کودکان مبتلا به زردی بسیار شایع است.
• این کودکان در فاز حاد بیماری جیغ می کشند و گریه هایشان با صدای تیز (فرکانس بالا) است. این نشان می دهد که آن ها درد شدیدی را احساس می کنند.
• این کودکان دچار لتارژی (ضعف و سستی) هستند. حتی به دلیل ضعف عضلانی ممکن است آپنه تنفسی در آن ها رخ دهد.
• تغذیه این کودکان کم بوده و اغلب نیاز است که با سروم تغذیه شوند.
• تشنج و اختلالات طولانی مدت دارند: به عنوان مثال ممکن است انقباضات شدید در اندام های انتهایی (دست و پا) داشته باشند.
• کم شنوایی حسی- عصبی.

پیشنهاد مطالعه : تست غربالگری شنوایی نوزادان

کرن ایکتروس چيست؟      

به انسفالوپاتی بیلی روبین گفته میشود .

 زمانی که بیلی روبین غیر کونژوگه (زردی غیر مستقیم) در مغز تجمع می یابد کرن ایکتروس ایجاد میشود . 

در این مورد اغلب بیلی روبین بالای ۲۰ و در ۹۰ درصد موارد موارد ترم و یا نزدیک به ترم دیده می شود . نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند و نارس به دنیا می آیند در معرض خطر بیشتری هستند

 

مواردی که خطر کرن ایکتروس را بالا میبرند:

 

سطح بیلی روبین بالا،مدت تماس با بیلی روبین،علت ایجاد زردی،حال عمومی نوزاد،نارس به دنیا اآمدن نوزاد،آسفیکسی،خون ریزی داخل بطنی،عفونت یا مننژیت ،دارو های جدا کننده ی بیلی روبین از آلبومین

 

علائم اولیه ی کرن ایکتروس:

 

خواب آلودگی،شیر نخوردن ، کاهش رفلکس مورو

 

عوارض کرن ایکتروس:

 

اپیستوتونوس ، تشنج ، آفازی ، حرکات نا منظم و غیر ارادی (کره آتتوز)سفتی عضلانی یا هیپوتونی ، عقب ماندگی و کند ذهنی ،مشکلات رفتاری و مشکلات تکلم، ناشنوایی حسی عصبی، فلج چهار اندامنوزادی که مبتلا به کرن ایکتروس شدید است ممکن است هفته ی اول بمیرد اما اگر زنده بماند در ۸۰ درصد موارد مبتلا به کم شنوایی خواهد شد.

 

پیش گیری از ایجاد کرن ایکتروس:

 

سنجش فراگیر بیلی روبین در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول تولد. اشتباهات رایجی که منجر به بالا رفتن سطح بیلی روبین و ایجاد کرن ایکتروس می شود:

عدم توجه به وجود زردی ، تاخیر در شروع درمان ، عدم توجه به نظر والدین در مورد زردی ، خوب شیر نخوردن یا خواب آلودگی.  

 

نتایج شنوایی زردی خون و باز نمود آن در تست های ادیولوژیک

 

همانطور که گفته شد سطح بالای بیلی روبین می تواند خطرات بسیار زیادی برای کودک به همراه داشته باشد که حتی پس از پایین آمدن سطح بیلی روبین از طریق تعویض خون و یا فوتو تراپی و نجات زندگی کودک این عوارض با اون خواهد ماند و زندگی او را تحت تاثیر قرار خواهد داد .

 

بیلی رو بین بالا میتواند در مغز در مغز تجمع کند و همچنین بر سیستم شنوایی تاثیر بگذارد این تاثیر به گونه ای است که خود را با کم شنوایی دوطرفه به صورت متقارن نشان میدهد ،این کم شنوایی از نوع حسی عصبی بوده و شدت آن بستگی به میزان تخریبی دارد که تجمع بیلی روبین در سیستم شنوایی ایجاد کرده است،که ممکن است این کم شنوایی در حد ملایم تا متوسط بوده و یا میزان تخریبی که ایجاد کرده است در حد کم شنوایی عمیق هم باشد  .گفته میشود که زردی خون اغلب در نوزادان ایجاد نوروپاتی شنوایی میکند .

 

نوروپاتی شنوایی یعنی ناهمزمانی عصب هشتم که به آسیبی گفته میشود که عملکرد تقویت حلزون حفظ میشود اما راه های شنوایی عصب آوران دچار اختلال می شوند .

 

دو تغییر عمده که بر روی عصب شنوایی در طی نورو پاتی ایجاد میشود شامل دمیلینه شدن و کاهش آکسون ها و فیبر های عصب شنوایی است که دمیلینه شدن منجبر به اختلال در همزمانی تحریک عصب میشود در نتیجه فیبر هایی که با درجات مختلف دمیلینه می شوند با سرعت های مختلف تحریک عصبی را منتق می کنند.

 

در نورو پاتی شنوایی ممکن است خود سلول های مویی داخلی دچار مشکل شوند و یا سیناپس بین سلول مویی داخلی و عصب آوران مشکل دارند و یا عصب آوران دچار مشکل است که بیلی روبین بالا میتواند هر یک ازین مشکلات را به وجود اورده باشد.

در مان و مشاوره ی شنوایی شناس:

شنوایی شناس در وحله ی اول باید ارزیابی کند تا میزان کم شنوایی کودک را مشخص نماید ،در این مورد چون سن کودک کم است و امکان ارزیابی های رفتاری وجود ندارد به ناچار ارزیابی ها باید از طریق او آ ای و اِی بی آر صورت گیرد،

اگر زردی خون نوروپاتی شنوایی ایجاد کرده باشداو آی ای کودک ممکن است طبیعی باشد بنابراین نباید کودک را به حال خود رها کرد و به همین اکتفا کرد بلکه باید کودک به طور مرتب مورد ارزیابی قرار بگیرد و حتما اِی بی آر هم از او گرفته شود ،

اگر نتیجه ی اِی بی آر وجود کم شنوایی را اثبات کرد بررسی ها و ارزیابی ها تا زمانی که کم شنوایی در کودک ثابت بماند باید ادامه داشته باشد ،

چون گاهی ممکن است وضعیت شنوایی کودک رو به بهبودی رود و اگر به اشتباه سمعک تجویز شود ممکن است در اثر تقویت نامناسب شنوایی کودک آسیب ببیند، نقش بنابراین نقش شنوایی شناس در ارزیابی های دقیق و درست و تجویز به موقع و مناسب سمعک بسیار حائز اهمیت است.  

کاربرد سمعک در افرادی با مشکلات شنوایی ناشی از زردی خون:

 

اولا سمعک میتواند فرد را از محرومیت حسی حفظ کند و ثانیا به دلیل قرار داشتن فرد در سن زبان آموزی بسیار مهم است که کودک بتواند همه ی صدا های محیطی را دریافت کند و از این طریق به گفتار برسداگر کودکی این دوره ی حساس را محروم از حس شنید باشد و یا برخی صدا ها را به خوبی دریافت نکند دچار مشکل گفتار و زبان خواهد شد،

نکته ای که در تجویز سمعک به این افراد  حائز اهمیت است این است که اگر مشکل نوروپاتی باشد باید از سمعک هایی استفاده شود که کمترین دستکاری در همزمانی عصبی صورت میگیرد چون خود این افراد دچار ناهمزمانی عصبی هستند و اگر سمعک هم این همزمانی را دچار تغییر کند مشکل آن ها دوچندان میشود بنابراین تا حد امکان باید از سمعک های ساده ای که کمترین دستکاری را در صدا ایجاد میکنند استفاده شود.

درباره پارگی پرده گوش بیشتر بدانیم !

شنوايي و سمعك نجوا

دكتر وحيد مرادي متخصص شنوايي شناسي نوزادان و كودكان

از دانشگاه علوم پزشكي تهران

جهت مشاوره رايگان مي توانيد با شماره زير تماس حاصل فرماييد.

02188828999

02188860666

09925020901

02188343584

09109259377

تهران خیابان مطهری خیابان فجر  روبه روی بیمارستان جم کوچه ی نظری بن­بست دلفان پلاک 5 طیقه 5 واحد10